[:el]Ψυχολογική διάσταση της προπόνησης
Η αθλητική προετοιμασία έχει ως σταθερή βάση την προπόνηση. Αποτελεί το μέσο για να δουλέψει ο αθλητής τις όποιες αδυναμίες του, να καλύψει τα κενά του σε τεχνικά στοιχεία και φυσική κατάσταση. Η διαδικασία της προπόνησης είναι, ωστόσο, αρκετά επίπονη και κουραστική για τους αθλητές.
Όσο “δύσκολη” περιγράφεται η προπόνηση, τόσο περισσότερα θετικά στοιχεία προσφέρει στον αθλητή. Η ψυχο-πνευματική προετοιμασία του αθλητή και τα όποια ψυχολογικά χαρακτηριστικά καλείται να επιδείξει στους αγώνες, έχουν ως πηγή την προπόνηση. Επικρατεί η φράση, η οποία περικλείει τη δυναμική της προπονητικής διαδικασίας, ως εξής:
“Στον αγώνα δεν κερδίζει ο καλύτερος αλλά ο καλύτερα προπονημένος!”
Ψυχολογικά, όσο περισσότερο επενδύεις στην προπόνηση, τόσα περισσότερα θετικά στοιχεία μπορείς να πάρεις. Η συμπεριφορά του αθλητή και οι ψυχολογικές συνήθειες που αποκτά στην προπόνηση τον συντροφεύουν και στον αγώνα και καθορίζουν σε μέγιστο βαθμό την απόδοσή του.
Αναλύοντας τον ψυχολογικό παράγοντα, η προπόνηση έχει συγκεκριμένες απαιτήσεις και συγκεκριμένα οφέλη για τον αθλητή, ανάλογα με την προσπάθεια που καταβάλει και τη σημασία που της δίνει. Αναφορικά στις ψυχολογικές απαιτήσεις της προπόνησης, περιλαμβάνονται τα εξής:
- Κίνητρο
Ο αθλητής με κίνητρο και θέληση στην προπόνηση διοχετεύει ενέργεια, αποδίδει τα μέγιστα και συνηθίζει τον εαυτό του σε υψηλά επίπεδα προσπάθειας, αναγκαία για την απόδοση στον αγώνα. Η προπόνηση ως επίπονη διαδικασία απαιτεί ισχυρή θέληση για να ανταπεξέλθει κάποιος στην πολύωρη κόπωση και επιβάρυνση.
- Ανοχή στην πίεση
Η προπόνηση περιλαμβάνει έντονη πίεση, τόσο σωματική όσο και ψυχολογική. Ως ψυχολογική πίεση λαμβάνεται από τον αθλητή η διαρκής προσπάθειά του, υπό οποιεσδήποτε συνθήκες ακόμη και όταν δεν έχει την προσδοκώμενη απόδοση.
- Ενέργεια – διάθεση
Η διαρκής προσπάθεια απαιτεί και υψηλά ποσοστά ενέργειας σε καθημερινή βάση από τον αθλητή. Η θετική διάθεση και στάση απέναντι στην προπόνηση εκλύει τα απαιτούμενα ποσοστά ενέργειας. Παράλληλα, όσο πιο καλές προπονήσεις κάνει ο αθλητής τόσο περισσότερη διάθεση θα έχει για καλύτερες προπονήσεις.
- Συγκέντρωση
Απαιτείται να βρίσκεσαι εκεί με το σώμα και την ψυχή. Όπως ακριβώς και στον αγώνα, διαδικασία προετοιμασίας! Όταν ένας αθλητής έχει χαμηλά επίπεδα συγκέντρωσης στην προπόνηση, στον αγώνα αναμένεται να έχει κατά τι χαμηλότερα.
- Στόχο
Η προπόνηση για να αποδώσει απαιτεί στόχο, συγκεκριμένο και μετρήσιμο. Θέτω στόχο και προσπαθώ να τον κατακτήσω.
Ό,τι κάνεις κάνε το σωστά – Ποιότητα στην προπόνηση
Είναι σημαντικό η προπονητική διαδικασία να περιλαμβάνει τα παραπάνω στοιχεία, ώστε να χαρακτηρίζεται “ποιοτική”. Η ποιότητα στην προπόνηση δεν υποκαθιστά την ποσότητα, είναι ωστόσο επιθυμητό να συνδυάζονται και οι δύο διαστάσεις.
Τα οφέλη από την προπόνηση, ως προς τον ψυχολογικό παράγοντα, συνοψίζονται στα εξής:
- Αυτοπεποίθηση – Ετοιμότητα
Το βασικό όφελος της προπόνησης, ο αθλητής αισθάνεται και είναι δυνατός, η επίτευξη των στόχων του τον καθιστά έτοιμο. Είναι σημαντικό η αυτοπεποίθηση να βασιστεί στη δουλειά μέσα από την προπόνηση, καθώς τότε μόνο μπορεί να δώσει στον αθλητή την απαραίτητη εμπιστοσύνη στον εαυτό του.
- Ελαχιστοποίηση του άγχους
Παράλληλα με την αυτοπεποίθηση, η βελτίωση μέσα από την προπόνηση, μειώνει την αμφιβολία του αθλητή και την ανασφάλειά του για την έκβαση του αγώνα. Καταρρίπτει σταδιακά τους φόβους του και ξεπερνά το μη ωφέλιμο αγωνιστικό άγχος.
- Συγκέντρωση
Υποστηρίζεται ότι για να μπορεί να επιτύχει ο αθλητής υψηλή συγκέντρωση στον αγώνα, έχει να δουλέψει πολύ στον συγκεκριμένο παράγοντα στην προπόνηση. Η προσομοίωση σταδιακά του αγώνα με την προπόνηση και η εισαγωγή μιας ενιαίας (κατά το δυνατό) συμπεριφοράς, τον φέρνει κοντά στα απαιτούμενα επίπεδα συγκέντρωσης.
Συνοψίζοντας την αξία της προπονητικής διαδικασίας, η επίτευξη “μικρών θαυμάτων” είναι εφικτή, στηριζόμενοι, ως αθλητές, σε στοιχεία του ίδιου του εαυτού και τη θέληση για ατομική βελτίωση.
“Υπάρχουν δύο ειδών άνθρωποι, αυτοί που πιστεύουν στα θαύματα και αυτοί που τα δημιουργούν.
Οι πρώτοι πιστεύουν στη μοίρα και οι δεύτεροι στη δουλειά”.
Άλμπερτ Αϊνστάιν
Ζαρώτης Ιωάννης
Ψυχολόγος – Αθλητικός Ψυχολόγος
Διεύθυνση: Κανάρη 39, Δάφνη Αθήνα
Email: zaroti@phed.uoa.gr
