Ύφασμα Πανιών
Τι ύφασμα θα χρησιμοποιήσουμε για τα πανιά μας;
Woven (Ύφανση)
Όταν λέμε ύφανση εννοούμε υφάσματα από Dacron (πολυεστερικές ίνες) και πολυεστερική ριτίνη.
Τα καλύτερα υφάσματα δεν είναι απλά αυτά που κρατάνε περισσότερα χρόνια, αλλά αυτά που κρατούν το σχήμα τους για περισσότερο καιρό. Καλύτερα στο να μην παραμορφώνονται υπό πίεση. Βέβαια αν δεν σας ενδιαφέρει η συμπεριφορά του σκάφους σας, φτιάξτε τα πανιά σας από απλό Dacron.
Φθηνότερα αλλά με 12% ελαστικότητα, όπου τον πρώτο χρόνο θα παραμορφωθούν. Το πόσο θα κρατήσουν στο χρόνο εξαρτάται από πόσο συχνά τα πλένετε (μόνο γλυκό νερό). Το αλάτι και το ιώδιο της θάλασσας τα καίει.
Η ποιότητα της ίνας και το πόσο σφιχτά έχουν πλεχτεί όπως και πόσο ρητίνη έχουν παίζει ρόλο στο Dacron ύφασμα. Το τελικό προϊόν (ύφασμα) περνάει τεστ (δοκιμή αντοχής) στις ίνες υφάνι, στημόνι και διαγωνίως. Ανάλογα λοιπόν με το σκάφος και τις κατηγορίες ιστιοπλοΐας (Charter, Cruising, Cruse-Racer), ο ιστιοράπτης μαζί με τον πελάτη ιστιοπλόο καταλήγουν σε τι ύφασμα θα χρησιμοποιηθεί.
Όλα τα Dacron υφάσματα είναι πιο δυνατά (σχεδόν 1:12) στο υφάνι (fill). Αυτό μαρτυρεί ότι ο ιστιοράπτης πρέπει τα Dacron πανιά να τα κατασκευάζει με τις ίνες από υφάνι κάθετες στον αετό όπου παίρνει το πανί την μεγαλύτερη πίεση και οριζόντια. Αυτός είναι ο λόγος που τα Dacron πανιά κόβονται οριζόντια. Αν τα κόψεις Radial ή άλλη κατανομή φύλλων υφάσματος θα χάσουν το σχήμα τους αμέσως λόγο λανθασμένης φοράς των ινών. Πρέπει λοιπόν να χρησιμοποιήσετε πυκνό ύφασμα με όσο το δυνατόν περισσότερη ρητίνη. Η ρητίνη κρατάει τη συνοχή του υφάσματος. Ναι αλλά η πολύ ρητίνη κάνει τα πανιά δύσκολα στο χειρισμό. Καίγονται γρηγορότερα. Τα τελευταία χρόνια έχουν βελτιωθεί τα υφάσματα και νέες υφάνσεις έχουν βγει που ο ιστιοράπτης σας θα σας υποδείξει για να έχετε ένα αξιόπλοον πανί.
Laminates (καπλαμαδωτά)
Τα πρώτα Laminate υφάσματα βγήκαν γιατί όλα τα πανιά με ύφανση δημιουργούσαν κατσάρωμα και εν συνεχεία μπούκλες (crimp) στην ύφανση και μπαίνανε αλλάζοντας τελείως το σχήμα του πανιού.
Τα Laminate υφάσματα έχουν μη πλεκτές ίνες σε διάφορες κατευθύνσεις. Η κύρια κατεύθυνση των ινών μαρτυρεί και πώς θα σχεδιαστεί το πανί Radial ήCrosscut.
Οι ίνες είναι απλωμένες και προ τεντομένες πάνω σε film πολυεστερικό ή Tafetta (λεπτό πολυεστερικό ύφασμα). Ο στόχος λοιπόν είναι να μπουν τα «panels» (φύλλα του πανιού) στη σωστή κατεύθυνση ώστε να ανταποκρίνονται σωστά στην δύναμη του ανέμου που καλείται το πανί να ανταποκριθεί.
Τα Laminate υφάσματα δεν είναι σαν αυτά που υπήρχαν πριν 10 χρόνια. Οι ίνες δεν στύβονται και το film θερμαίνεται στους 220* βαθμούς και η πίεση είναι μεγάλη, έτσι δεν αποκαλούνται πια. Οι ίνες μπορούν να είναι Polyester, Pentex, Kevlar, Twaron, Black Aramid, P.B.O, Spectra Vectram ή Carbon ανάλογα μρ το τί ζητάς από το πανί που θα φτιάξεις. Μεμονωμένες ή με συνδυασμούς απλώνονται οι ίνες ανάλογα όχι μόνο στις πρωτεύοντες δυνάμεις αλλά και στις δευτερεύοντες όπως το σκαμπανέβασμα του σκάφους στον κυματισμό.
Τα Laminate υφάσματα (καπλαμαδωτά) μπορούν να είναι ακόμα και σε 7 στρώματα. Βασικά οι ίνες απλώνονται σε filmγια να βγει το ύφασμα ελαφρύ ή σε Tafetta πιο βαρύ αλλά ανθεκτικότερο στο φυλλάρισμα και στην UV ακτινοβολία.
Μπορείς να φτιάξεις πανιά Laminate είτε κάνεις Cruising είτε Αγώνες είτε οποιαδήποτε ιστιοπλοΐα έχεις επιλέξει. Αυτό εξαρτάται αν θες τα πανιά σου να κρατήσουν το σχήμα τους ή όχι.
Η τελική απόφαση για το τι πανιά θα φτιάξεις εξαρτάται βέβαια από το οικονομικό αλλά τα Laminate πανιά πάντα σε ανταμείβουν.
Load Path ή String Sails
Πρώτη η Sobstad έφτιαξε String Sails (Genesis), μετά ακολούθησαν και άλλες εταιρίες όπως η North τα 3DL, η UK τα Tape Drive, οι Αυστραλοί Doyle τα D4, η Elvstrom τα Epex κ.λ.π. Αυτά τα πανιά τα κατασκεύαζαν οι πολυεθνικές ώσπου ο οίκος υφασμάτων Dimension/Polyant πήρε τα D4 και Howe and Bainbrigde τα Tape Drive. Τώρα ο κάθε πανιάς παραγγέλνει από αυτούς ότι πανί θέλει.
Στα Load Path πανιά το κάθε πανί έχει απλομένο film με τις ίνες στη δυναμική φορά που καλείται να ανταποκριθεί το κάθε πανί αλλά τελευταία έχουν και ίνες ανάλογα και με τις δευτερεύουσες δυνάμεις. Ακριβά πανιά αλλά συνεχώς εξελισσόμενα. Ανταμείβουν αυτούς που τα αγοράζουν;
Υπάρχουν 2 σχολές ιστιοραπτών και περισσότερο για να κοπεί η πίτα στα δύο. Οι μεν υποστηρίζουν τα Membrame Sails για λόγους που θα σας εξηγήσει ο πανιάς σας. Οι δε τα Tri-Radial (τα 2/3) για τους δικούς του λόγους. Βασικά είναι λόγοι διαφήμισης για να κοπεί η πίτα στα δύο. (Membrane Sails ήTri-Radial;) Τελική απόφαση δική σας. Μη ξεχνάτε (όπως λένε και οι Άγγλοι) ότι ο ιστιοράπτης σας είναι και ο γιατρός του ιστιοπλοϊκού σας σκάφους.
Γιάννης Κακίτσης
