Το κατάρτι και ο εξαρτισμός του

Μεγάλο κεφάλαιο στην ιστιοπλοΐα αποτελούν τα κατάρτια και ο εξαρτισμός τους, καθώς επηρεάζουν άμεσα την αεροδυναμική απόδοση του ιστίου, που είναι συνδεδεμένο με αυτά και συνεπώς την ταχύτητα του ιστιοπλοϊκού!

Γνωριμία με τον εξαρτισμό

Ο εξαρτισμός του καταρτιού είναι κάθε τι που σχετίζεται με αυτό, όπως τα διαμήκη ξάρτια, ο πρότονος και ο επίτονος, τα εγκάρσια ξάρτια, όπως τα μαγκιώρα και τα παταράτσα, οι σταυροί, τα μαντάρια, οι σκότες, τα ράουλα, οι οδηγοί, και οι αναρτήσεις.

Τα ξάρτια, που είναι φτιαγμένα για να στερεώνουν καλύτερα και να ενδυναμώνουν το κατάρτι, αποτελούνται από ειδικά σύρματα και άκρα ανάρτησης – εξάρτησης, ενίσχυσης και τεντώματος (τανυσμού).

Οι σταυροί, έχουν τον ρόλο αύξησης της δυσκαμψίας του καταρτιού. Τα μαντάρια και οι σκότες είναι σκοινιά, με ειδική αντοχή και μειωμένη ελαστικότητα, προκειμένου να είναι όσο το δυνατό λιγότερη η ελαστικότητα στον τανυσμό. Τα ράουλα είναι οι τροχαλίες που μπαίνουν μέσα τα σκοινιά, όπως οι σκότες.

Υλικά κατασκευής

Οι περισσότεροι γνωρίζετε ότι στο παρελθόν τα κατάρτια κατασκευάζονταν αποκλειστικά από ένα μονοκόμματο ξύλο. Όπως ήταν φυσικό, με την πάροδο του χρόνου και έπειτα από διάφορες δοκιμές, κατέληξαν στη σημερινή τους μορφή, που είναι ένα κράμα αλουμινίου.

Τα ξάρτια είναι κατασκευασμένα από σύρμα ή βέργα ανοξείδωτου χάλυβα. Σημειωτέον, ότι η βέργα αν και έχει λιγότερη ελαστική παραμόρφωση, δεν συνιστάται για τα σκάφη ανοιχτής θαλάσσης, γιατί μετά από μερικά χρόνια χρήσης σπάει εύκολα.

Η σημασία της άντωσης

Η ανάγκη ύπαρξης άντωσης στο κατάρτι είναι επιτακτική. Παλαιότερα που τα κατάρτια ήταν ξύλινα, υπήρχε φυσική άντωση σε περίπτωση κατακλυσμού ή αναποδογυρίσματος. Σήμερα, οι κατασκευαστές προκειμένου να δώσουν μερική άντωση σε περίπτωση κατακλυσμού, μονώνουν τα αλουμινένια κατάρτια με πολυαιθυλένιο.

Η συγκεκριμένη μόνωση, που τοποθετείται μέσα στα κατάρτια συμβάλλει και στην ηχητική μόνωση των μανταριών, που περνούν μέσα από το κατάρτι. Επίσης, με τη συγκεκριμένη μόνωση δε φθείρεται η ανοδίωση του αλουμινίου από μέσα, που μπορεί να οδηγήσει σε γενικότερη φθορά – αντοχή του καταρτιού.

Το Σπινακόξυλο

Πολλά ιστιοπλοϊκά κάνουν χρήση του μπαλονιού. Το συγκεκριμένο ιστίο χρειάζεται στήριξη από την πλευρά που συναντά τον αισθητό άνεμο. Η στήριξη αυτή γίνεται με το σπινακόξυλο, που συνήθως είναι κατασκευασμένο από αλουμίνιο. Ουσιαστικά, το σπινακόξυλο είναι ένας κινούμενος ρυθμιστής θέσης του εμπρόσθιου μέρους του μπαλονιού.

Υπάρχουν δύο κατηγορίες στα σπινακόξυλα: τα συμμετρικά, των οποίων οι άκρες είναι συμμετρικά ταυτόσημες και τα ασύμμετρα, που έχουν διαφορετικές άκρες και διαφορετικό χειρισμό στην αναστροφή.

Το μήκος του σπινακόξυλου είναι συνήθως ίδιο με την απόσταση από το μπροστινό μέρος του καταρτιού, μέχρι το σημείο αγκίστρωσης του κάτω μέρους της τζένουα.

Οι δυνάμεις των ξαρτιών

Εάν αθροίσουμε τη δύναμη που εξασκούν όλα τα ξάρτια στη βάση του καταρτιού θα μπορούσαμε να πούμε ότι ισούται με το εκτόπισμα του σκάφους. Γι’ αυτό και είναι πολύ σημαντικό το τέντωμα τους να γίνεται ισομερώς, ώστε το κατάρτι να στερεωθεί σωστά στα πρόωρα και πρίμα.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημανθεί ότι ο έλεγχος πρέπει να είναι συχνός, γιατί εάν σπάσει ένα ξάρτι από κακή συντήρηση, είναι πολύ πιθανό να σπάσει και το κατάρτι σας.